تعویض مفصل لگن یا تعویض مفصل ران یکی از مهم ترین و حساس ترین جراحی ها در حوزه ارتوپدی است. ممکن است فرد در اثر ضربه یا تروما، افتادن از ارتفاع یا در اثر ابتلا به پوکی استخوان (به خصوص در سالمندان)، دچار آسیب های جدی در ناحیه لگن شود. آرتروز لگن نیز از جمله مهم ترین دلایل انجام این جراحی است.
ممکن است این آسیب ها در حدی جدی و شدید باشند که متخصص ارتوپدی تعویض مفصل لگن و جایگزین کردن مفصل با ایمپلنت مصنوعی را پیشنهاد دهد. اما شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که کاندیدای مناسب برای تعویض مفصل لگن چه کسانی هستند؟ و یا انجام این جراحی به چه کسانی می تواند کمک کند؟
در فیلم روبرو دکتر کاوه قرنی زاده توضیحاتی کلی درباره روش های جراحی تعویض مفصل لگن می دهند:
دلایل انجام جراحی تعویض مفصل ران
مفصل لگن ممکن است به علل مختلفی دچار آسیب و تخریب شدید شود. شایع ترین این عوامل به ترتیب در ادامه آمده است:
- فرد دچار در رفتگی مادرزادی مفصل لگن باشد.
- زمانی که مفصل لگن دچار ساییدگی شدید شود.
- زمانی که مفصل لگن و ران دچار شکستگی شود و بعد از درمان، بد جوش بخورد.
- هنگامی که در پی عواملی سر استخوان ران سیاه شود. (در اصطلاح علمی، مفصل لگن دچار نکروز شود.)
- فرد دچار روماتیسم مفصلی در ناحیه لگن و ران باشد.
- فرد به تحلیل مفصل ران به دلیل آرتروز مبتلا باشد.
موارد فوق ممکن است با مصرف داروهای ضد درد و ضد التهاب، درمان شود. اما در صورت شدت درد و آسیب بیش از حد مفصل لگن در گذر زمان، متخصص ارتوپدی تصمیم به جراحی تعویض مفصل لگن می گیرد.
نشانه های نیاز به تعویض مفصل لگن
معمولاً پیشنهاد می شود که در ابتدا تمامی گزینه های غیر جراحی برای درمان مشکلات لگنی انجام گیرد و سپس در صورتی که نتیجه ای گرفته نشد برای روش های جراحی اقدام شود. از جمله درمان غیر جراحی درمان آرتروز می توان به تزریق پی ار پی و تزریق ژل اشاره کرد. داروهای ضد تورم مانند ایبوپروفن هم برای کاهش درد لگن به کار می روند. گاهی اوقات استفاده از واکر و عصا هم می تواند به بهبود راه رفتن فرد کمک کند.
ولی در صورتی که فیزیوتراپی، ورزش کردن و داروهای مسکن به بهبود مشکلات لگنی کمک نکنند در برخی شرایط جراحی پیشنهاد می شود. در این مقاله به نشانه ها و مواردی که نیاز به تعوض مفصل لگن را ایجاد می کنند اشاره می کنیم.
بی اثر بودن داروهای مسکن
برخی افراد داروهای مسکن را به عنوان درمانی موثر برای کاهش درد لگن استفاده می کنند. کاهش درد تنها با مصرف دارو عوارض جانبی داشته و نیاز به عمل را افزایش می دهد.
تاثیر منفی بر فعالیت های روزمره
در صورتی که لگن درد راه رفتن، خم شدن و انجام فعالیت های روزمره مانند بالا و پایین رفتن از پله ها را دشوار کنند، تمامی این نشانه ها به این معنا است که نیاز به انجام جراحی تعویض مفصل لگن است.
درد لگن هنگام استراحت کردن
انجام حرکاتی مانند راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پله می تواند باعث درد شوند. در صورتی که لگن هنگام استراحت کردن در روز و شب درد داشته باشد، احتمالاً نیاز به انجام جراحی لگن است.
آسیب دیدن مفصل لگن
انجام آزمایشات مختلف پزشک می تواند نیاز به انجام جراحی را تشخیص دهد. در برخی موارد که لگن آسیب می بیند، امکان دارد با گذشت زمان، وضعیت وخیم تر شود.
تورم و آرتریت شدید لگن
در صورتی که این تورم انجام فعالیت ها را دشوار کند و با روش های غیر جراحی نتوان به کاهش تورم و درد ناشی از تورم کمک کرد. آرتریت لگن مراحل مختلفی دارد که در موارد شدید بیماری توصیه به جراحی می شود.
سفتی لگن هنگام راه رفتن
سفتی لگن در حدی شدید شود که فرد نتواند به خوبی راه برود و فشار زیادی را متحمل شود. در این شرایط هم فرد تمایل به از بین رفتن کامل درد برای همیشه دارد. زیرا درد غیر قابل تحمل است.
آمادگی قبل از تعویض مفصل لگن
قبل از انجام جراحی تعویض مفصل لگن نیاز است که اقدامات مختلفی انجام گیرد تا درصد موفقیت جراحی بالا برود. از جمله این اقدامات می توان به ورزش کردن برای تقویت ماهیچه ها، تمرینات تنفسی خاص، رژیم غذایی مناسب قبل از جراحی و … اشاره کرد.
اهمیت این اقدامات برای بالا بردن درصد موفقیت جراحی، بسیار بالاست. در فیلم روبرو دکتر کاوه قرنی زاده درباره این اقدامات صحبت می کنند:
روز قبل از عمل تعویض مفصل لگن
روز و ساعت جراحی به بیمار گفته می شود و از بیمار خواسته می شود که قبل از جراحی به بیمارستان بیاید. به این ترتیب زمان لازم برای آمادگی بیمار برای جراحی وجود دارد. در صورتی که هر یک از مشکلات زیر قبل از جراحی برای بیمار پیش آید باید جراح ارتوپدی خود را در جریان قرار دهد:
- گلودرد، سرماخوردگی، تب، مشکلات دهانی، مشکلات کلیوی یا برخی بیماری های پوستی مانند راش پوستی باید به پزشک گفته شوند.
- در صورتی که بیمار مبتلا به دیابت باشد و داروهای خاصی مصرف می کند، باید در جلسه مشاوره قبل از جراحی پزشک را در جریان قرار دهد.
- توصیه می شود که روز قبل از جراحی بیمار حمام کند و پوست ناحیه جراحی کاملاً تمیز باشد. تمیزی ناحیه قبل از جراحی اهمیت بالایی دارد.
- در برخی موارد توصیه می شود که از شامپوهای بدن مخصوصی در روز قبل از جراحی استفاده شود. تا احتمال بروز عفونت بعد از تعویض مفصل لگن کاهش یابد.
محدودیت های غذایی و نوشیدنی قبل از جراحی لگن
حداقل 8 ساعت قبل از جراحی از خوردن مواد غذایی اجتناب کنید. از غذاهای سبک در شب قبل از جراحی استفاده شود. از غذاهایی که حاوی مقادیر بالایی چربی و قند هستند پرهیز شود. تا دو ساعت قبل از جراحی می توان مقدار کمی آب نوشید. حتماً توصیه های ضروری قبل از جراحی صورت گیرد زیرا در صورت عدم رعایت، احتمال به تعویق انداختن زمان جراحی وجود دارد.
روز عمل تعویض مفصل لگن و ران
- داروهای مصرفی خود را با پزشک در میان بگذارید.
- روز جراحی دوش نگیرید.
- در روز جراحی لباس های تمیز و راحتی بپوشید.
مصرف دارو در روز جراحی
در صورتی که داروی خاصی مصرف می کنید و در روز جراحی هم باید این داروها را مصرف کنید با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید. در صورتی که مشکلی وجود نداشته باشد بیمار می تواند داروها را به همراه مقدار کمی آب مصرف کند. در صورتی که می خواهید در مورد آمادگی قبل از عمل اطلاعات بیشتری کسب کنید، روی لینک زیر کلیک کنید.
روش انجام جراحی تعویض مفصل لگن
همانطور که گفته شد این جراحی یکی از جراحی های حساس ولی در عین حال بسیار تاثیر گذار در بهبود عملکرد حرکتی بیمار است.
مدت زمان جراحی یک تا دو ساعت است. در این جراحی، متخصص ارتوپدی با برداشتن قسمت خراب شده سر استخوان ران، مفصل مصنوعی را جایگزن آن می کند.
- بیمار توسط متخصص بیهوشی، در اتاق عمل بیهوش می شود. آزمایشات لازم جهت اطمینان از بی خطر بودن بیهوشی برای بیمار قبل از جراحی انجام می گیرند.
- جراح با ابزار خاص، قسمت داخلی حفره استابولوم مفصل لگن را می تراشد.
- با تراشیدن این ناحیه، تمام قسمت های غضروف و استخوان، که تخریب شده اند تراشیده می شوند. سپس، حفره استابولوم مانند حالت طبیعی دوباره به شکل نیم کره کامل در می آید.
- بعد از آن مفصل مصنوعی که به شکل یک کاسه فلزی هست، در محل مناسب گذاشته می شود. در برخی از حالات و به تشخیص جراح ارتوپدی، ممکن است که این کاسه از جنس پلاستیکی بوده و به وسیله چسب سیمان استخوانی در محل مشخص شده جایگزین شود.
- بخیه های لازم زده می شود و محل جراحی بسته می گردد. بعد از آن از پانسمان های مناسب برای پوشاندن ناحیه استفاده می شود که مراقبت های از پانسمان بعد از جراحی به بیمار گفته می شود.
در زیر نمای شماتیکی از مراحل جراحی تعویض مفصل لگن مشاهده می کنید:
جراحی تعویض مفصل لگن می تواند به صورت نیمه انجام گیرد. در این موارد تنها بخشی جزئی از مفصل آسیب دیده است، همان بخش تراشیده و از پروتز مخصوصی برای جایگزینی استفاده می شود. نیازی به تراشیدن کل مفصل نیست
نمای کلی موقعیت پروتز مصنوعی مفصل لگن بعد از جراحی را به صورت شماتیک مشاهده می کنید:
عمل تعویض مفصل لگن در جوانان
جراحان سال ها بر این باور بودند که جراحی تعویض مفصل لگن، باید در افراد مسن انجام می شد. زیرا کسی از مدت زمان پایداری پروتزهای استفاده شده در جراحی مطلع نبود. با گذشت زمان و پیشرفت طراحی ایمپلنت ها، مواد بهتری در ساخت پروتزها به کار برده شد و دوام آن ها نیز افزایش یافت. بنابراین جراحی تعویض مفصل لگن در جوانان هم رواج بیشتری یافت.
اغلب افراد جوان، فعالیت و تحرک بدنی زیادی دارند و نمی خواهند با درد و یا محدودیت های حرکتی زندگی کنند. در صورتی که ناحیه لگن آسیب ببیند و یا دچار آرتروز شود، قطعا فرد با محدودیت های حرکتی مواجه خواهد شد.
توصیه پایانی
جراحی تعویض مفصل لگن از جمله جراحی های حساس و پیچیده است که اگر توسط جراح ارتوپد متخصص و متبحری انجام گیرد، می تواند نتایج موفقیت آمیزی داشته باشد. بنابراین، توصیه می شود که برای تشخیص و جراحی به بهترین جراح لگن در تهران مراجعه کنید.
سوالات متداول عمل تعویض مفصل لگن
در ادامه سوالات متداولی در خصوص جراحی تعویض مفصل لگن و ران ارائه شده است:
در پروتز های مصنوعی اغلب از ترکیب فلز، سرامیک یا پلاستیک ساخته می شوند که هر یک مزایا و معایبی دارند. در حال حاضر پروتزهای مصنوعی تیتانیومی مزیت های بهتری نسبت به مفصل های مصنوعی قدمی دارند.
گرچه بیماران بعد از جراحی احساس کوفتگی شدیدی دارند، ولی اغلب بیمارانی که تحت این جراحی قرار می گیرند، تا سه الی چهار هفته دردی را گزارش نمی کنند. 95 درصد از بیماران گزارش کرده اند که درد کمتری را یک سال بعد از جراحی احساس می کنند.
مدت زمان بستری شدن بعد از جراحی تعویض مفصل لگن به وضعیت جسمی بیمار و سن بیمار بستگی دارد. اما به طور معمول بیماران بعد از 1 تا 4 شبانه روز در بیمارستان بستری خواهند شد.
زمانی که نوع عفونت در ناحیه لگن تشخیص داده شود گزینه های درمانی مختلفی در دسترس هستند. اکثریت روش های درمانی شامل جراحی و تجویز یک دوره آنتی بیوتیک است.
توصیه می شود که 2 تا 6 هفته از محل کار مرخصی گرفته شود. البته این زمان بستگی به کار فرد و نوع فعالیت های وی در محل کار هم دارد. بیمارانی که پشت میز می نشینند می تواند زودتر به محل کار خود بازگردند. ولی افرادی ک کارهای عملی بیشتری را باید انجام دهند، نیاز است که مدت زمان بیشتری در منزل استراحت کنند.
به طور کلی نیاز است که از یک دوست یا اعضای خانواده برای انجام کارهای روزمره کمک گرفته شود. فرد بعد از جراحی برای لباس پوشیدن و حمام رفتن نیاز به کمک دارد. طول مدت زمان دوران نقاهت بستگی به بیمار دارد ولی می تواند از چندین روز تا چندین هفته به طول بینجامد.
بله فیزیوتراپی نقش مهمی در بازتوانی فرد و بازیافتن قدرت حرکتی بعد از تعویض مفصل است. فیزیوتراپی در روز اول بعد از جراحی شروع می شود و تا هفته ها ادامه دارد.
در کل جراحی تعویض مفصل لگن اگر به درستی انجام گیرد خطرات و پیچیدگی های خاصی ایجاد نمی کند، اما عوارضی که در موارد بسیار نادری رخ می دهند، عبارتند از:
– ایجاد لخته خونی
– عفونت
– شکستگی
– دررفتگی
– شل شدن مفصل
– از کمپرس یخ برای کاهش درد و تورم کمک گرفت.
– از کمپرس گرم قبل از ورزش کردن و انجام حرکت های کششی استفاده شود. حرکاتی که نیاز به دامنه حرکتی زیادی دارند، نیازمند گرم شدن ماهیچه ها هستند.
– سعی شود که پاها در سطح بالاتری از بدن قرار گیرند تا از درد و تورم تا جای ممکن پیشگیری شود. این مورد در روزهای اولیه بعد از جراحی اهمیت بیشتری دارد.
اگر در مورد سلامتی مفصل لگن خود نگران هستید، بدانید که بعد از جراحی چندین جلسه به پزشک جراح خود مراجعه می کنید تا سلامت مفصل بررسی شود. به این صورت می توان از میزان موفقیت جراحی اطمینان کسب کرد. در برخی موارد با توجه به میزان موفقیت جراحی و چگونگی روند ترمیم، نیاز است اقدامات مختلفی انجام گیرد.
این جراحی با درصد موفقیت بالایی که دارد، بسیار مورد توجه جراحان ارتوپدی قرار گرفته است و روش درمان اصلی برای درمان آرتروز لگن پیشرفته است. بنابراین نیازی به نگرانی از بابت مشکلات بعد از عمل وجود ندارد.
10 پاسخ
سلام آقای دکتر من 25 سالمه و سال پیش تصادف داشتم که لگن ام بدجوری آسیب دید. دکترا گفتن مشکلی نیست و نمی خواد عمل کنم ولی درد دارم به نظرتون باید عمل کنم؟ عکس های رادیولوژی رو میشه براتون بفرستم؟
سلام وقت بخیر. عکس هاتون رو در دایرکت به پیج اینستاگرام بفرستید بررسی میشه
سلام دکتر وقت تون بخیر. من موقعی که بلند میشم از جام لگن راستم درد می کنه به نظرتون آرتروزه من کوهنوردم
احتمال ارتروز کمه باز باید معاینه بشه شاید تورم داره مفصل لگن
دکتر جان سلام وقت تون بخیر خواستم ازتون تشکر کنم شما پاهای منو به من برگردونید. من تیموری ام سال پیش اگه یادتون باشه اومدم برای جراحی و مشکل ارتروز شدید لگن داشتم
سلام وقت تون بخیر خیلی خوشحالم اینو می شنوم
سلام آقای دکتر ارجمندی هستم بیمارتون که پارسال لگنپای چپم روعمل کردید خواستم تشکرکنم ازتون وهمینطور خواهشکنم برای نوبت عمل پای راستم میام بیمارستان میگن خبرتون میکنیم دیگه دردش کلافه کرده من ممنون ازلطفمحبتتون
ممنون با بد با رزیدنتها هماهنگ کنید
سلام آقای دکتر من در رفتگی لگن از یک پا دارم ۴۳ سال سنم هست چند وقت هست راه رفتن برام سخت هست درد دارم و حس میکنم وضعیت پام بدتر شده . موقع استراحت درد شدیدندارم به نظرتان برا عمل اقدام کنم یا هنوز تحمل کنم . از اینکه نمیتونم پیاده روی کنم افسرده شدم چون احساس میکنم برا بچه ها کم میزارم
عکس لگن جدید را به شماره
مطب واتس اپ کنید