تعویض مفصل لگن به زبان ساده!

تعویض مفصل لگن یا تعویض مفصل ران یکی از مهم ترین و حساس ترین جراحی ها در حوزه ارتوپدی است. ممکن است فرد در اثر ضربه یا تروما، افتادن از ارتفاع  یا در اثر ابتلا به پوکی استخوان (به خصوص در سالمندان)، دچار آسیب های جدی در ناحیه لگن شود. آرتروز لگن نیز از جمله مهم ترین دلایل انجام این جراحی است.

ممکن است این آسیب ها در حدی جدی و شدید باشند که متخصص ارتوپدی تعویض مفصل لگن و جایگزین کردن مفصل با ایمپلنت مصنوعی را پیشنهاد دهد. اما شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که کاندیدای مناسب برای تعویض مفصل لگن چه کسانی هستند؟ و یا انجام این جراحی به چه کسانی می تواند کمک کند؟

در فیلم روبرو دکتر کاوه قرنی زاده توضیحاتی کلی درباره روش های جراحی تعویض مفصل لگن می دهند:

---

• فرد دچار در رفتگی مادرزادی مفصل لگن باشد.
• زمانی که مفصل لگن دچار ساییدگی شدید شود.
• زمانی که مفصل لگن و ران دچار شکستگی شود و بعد از درمان، بد جوش بخورد.
• هنگامی که در پی عواملی سر استخوان ران سیاه شود. (در اصطلاح علمی، مفصل لگن دچار نکروز شود.)
• فرد دچار روماتیسم مفصلی در ناحیه لگن و ران باشد.
• فرد به تحلیل مفصل ران به دلیل آرتروز مبتلا باشد.

موارد فوق ممکن است با مصرف داروهای ضد درد و ضد التهاب، درمان شود. اما در صورت شدت درد و آسیب بیش از حد مفصل لگن در گذر زمان، متخصص ارتوپدی تصمیم به جراحی تعویض مفصل لگن می گیرد.

---

---

بی اثر بودن داروهای مسکن

برخی افراد داروهای مسکن را به عنوان درمانی موثر برای کاهش درد لگن استفاده می کنند. کاهش درد تنها با مصرف دارو عوارض جانبی داشته و نیاز به عمل را افزایش می دهد.

تاثیر منفی بر فعالیت های روزمره

در صورتی که لگن درد راه رفتن، خم شدن و انجام فعالیت های روزمره مانند بالا و پایین رفتن از پله ها را دشوار کنند، تمامی این نشانه ها به این معنا است که نیاز به انجام جراحی تعویض مفصل لگن است.

درد لگن هنگام استراحت کردن

انجام حرکاتی مانند راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پله می تواند باعث درد شوند. در صورتی که لگن هنگام استراحت کردن در روز و شب درد داشته باشد، احتمالاً نیاز به انجام جراحی لگن است.

آسیب دیدن مفصل لگن

انجام آزمایشات مختلف پزشک می تواند نیاز به انجام جراحی را تشخیص دهد. در برخی موارد که لگن آسیب می بیند، امکان دارد با گذشت زمان، وضعیت وخیم تر شود.

تورم و آرتریت شدید لگن

در صورتی که این تورم انجام فعالیت ها را دشوار کند و با روش های غیر جراحی نتوان به کاهش تورم و درد ناشی از تورم کمک کرد. آرتریت لگن مراحل مختلفی دارد که در موارد شدید بیماری توصیه به جراحی می شود.

سفتی لگن هنگام راه رفتن

سفتی لگن در حدی شدید شود که فرد نتواند به خوبی راه برود و فشار زیادی را متحمل شود. در این شرایط هم فرد تمایل به از بین رفتن کامل درد برای همیشه دارد. زیرا درد غیر قابل تحمل است.

---

آمادگی قبل از تعویض مفصل لگن

قبل از انجام جراحی تعویض مفصل لگن نیاز است که اقدامات مختلفی انجام گیرد تا درصد موفقیت جراحی بالا برود. از جمله این اقدامات می توان به ورزش کردن برای تقویت ماهیچه ها، تمرینات تنفسی خاص، رژیم غذایی مناسب قبل از جراحی و … اشاره کرد.

اهمیت این اقدامات برای بالا بردن درصد موفقیت جراحی، بسیار بالاست. در فیلم روبرو دکتر کاوه قرنی زاده درباره این اقدامات صحبت می کنند:

---

روز قبل از عمل تعویض مفصل لگن

روز و ساعت جراحی به بیمار گفته می شود و از بیمار خواسته می شود که قبل از جراحی به بیمارستان بیاید. به این ترتیب زمان لازم برای آمادگی بیمار برای جراحی وجود دارد. در صورتی که هر یک از مشکلات زیر قبل از جراحی برای بیمار پیش آید باید جراح ارتوپدی خود را در جریان قرار دهد:

• گلودرد، سرماخوردگی، تب، مشکلات دهانی، مشکلات کلیوی یا برخی بیماری های پوستی مانند راش پوستی باید به پزشک گفته شوند.

• در صورتی که بیمار مبتلا به دیابت باشد و داروهای خاصی مصرف می کند، باید در جلسه مشاوره قبل از جراحی پزشک را در جریان قرار دهد.

• توصیه می شود که روز قبل از جراحی بیمار حمام کند و پوست ناحیه جراحی کاملاً تمیز باشد. تمیزی ناحیه قبل از جراحی اهمیت بالایی دارد.

• در برخی موارد توصیه می شود که از شامپوهای بدن مخصوصی در روز قبل از جراحی استفاده شود. تا احتمال بروز عفونت بعد از تعویض مفصل لگن کاهش یابد.

---

محدودیت های غذایی و نوشیدنی قبل از جراحی لگن

حداقل 8 ساعت قبل از جراحی از خوردن مواد غذایی اجتناب کنید. از غذاهای سبک در شب قبل از جراحی استفاده شود. از غذاهایی که حاوی مقادیر بالایی چربی و قند هستند پرهیز شود. تا دو ساعت قبل از جراحی می توان مقدار کمی آب نوشید. حتماً توصیه های ضروری قبل از جراحی صورت گیرد زیرا در صورت عدم رعایت، احتمال به تعویق انداختن زمان جراحی وجود دارد.

---

روز عمل تعویض مفصل لگن و ران

• داروهای مصرفی خود را با پزشک در میان بگذارید.
• روز جراحی دوش نگیرید.
• در روز جراحی لباس های تمیز و راحتی بپوشید.

---

روش انجام جراحی تعویض مفصل لگن

همانطور که گفته شد این جراحی یکی از جراحی های حساس ولی در عین حال بسیار تاثیر گذار در بهبود عملکرد حرکتی بیمار است.

مدت زمان جراحی یک تا دو ساعت است. در این جراحی، متخصص ارتوپدی با برداشتن قسمت خراب شده سر استخوان ران، مفصل مصنوعی را جایگزن آن می کند.

1. بیمار توسط متخصص بیهوشی، در اتاق عمل بیهوش می شود. آزمایشات لازم جهت اطمینان از بی خطر بودن بیهوشی برای بیمار قبل از جراحی انجام می گیرند.
2. جراح با ابزار خاص، قسمت داخلی حفره استابولوم مفصل لگن را می تراشد.
3. با تراشیدن این ناحیه، تمام قسمت های غضروف و استخوان، که تخریب شده اند تراشیده می شوند. سپس، حفره استابولوم مانند حالت طبیعی دوباره به شکل نیم کره کامل در می آید.
4. بعد از آن مفصل مصنوعی که به شکل یک کاسه فلزی هست، در محل مناسب گذاشته می شود. در برخی از حالات و به تشخیص جراح ارتوپدی، ممکن است که این کاسه از جنس پلاستیکی بوده و به وسیله چسب سیمان استخوانی در محل مشخص شده جایگزین شود.
5. بخیه های لازم زده می شود و محل جراحی بسته می گردد. بعد از آن از پانسمان های مناسب برای پوشاندن ناحیه استفاده می شود که مراقبت های از پانسمان بعد از جراحی به بیمار گفته می شود.

در زیر نمای شماتیکی از مراحل جراحی تعویض مفصل لگن مشاهده می کنید:

جراحی تعویض مفصل لگن می تواند به صورت نیمه انجام گیرد. در این موارد تنها بخشی جزئی از مفصل آسیب دیده است، همان بخش تراشیده و از پروتز مخصوصی برای جایگزینی استفاده می شود. نیازی به تراشیدن کل مفصل نیست

نمای کلی موقعیت پروتز مصنوعی مفصل لگن بعد از جراحی را به صورت شماتیک مشاهده می کنید:

---

عمل تعویض مفصل لگن در جوانان

جراحان سال ها بر این باور بودند که جراحی تعویض مفصل لگن، باید در افراد مسن انجام می شد. زیرا کسی از مدت زمان پایداری پروتزهای استفاده شده در جراحی مطلع نبود. با گذشت زمان و پیشرفت طراحی ایمپلنت ها، مواد بهتری در ساخت پروتزها به کار برده شد و دوام آن ها نیز افزایش یافت. بنابراین جراحی تعویض مفصل لگن در جوانان هم رواج بیشتری یافت.

اغلب افراد جوان، فعالیت و تحرک بدنی زیادی دارند و نمی خواهند با درد و یا محدودیت های حرکتی زندگی کنند. در صورتی که ناحیه لگن آسیب ببیند و یا دچار آرتروز شود، قطعا فرد با محدودیت های حرکتی مواجه خواهد شد.

---

توصیه پایانی
جراحی تعویض مفصل لگن از جمله جراحی های حساس و پیچیده است که اگر توسط جراح ارتوپد متخصص و متبحری انجام گیرد، می تواند نتایج موفقیت آمیزی داشته باشد. بنابراین، توصیه می شود که برای تشخیص و جراحی به بهترین جراح لگن در تهران مراجعه کنید.

 سوالات متداول عمل تعویض مفصل لگن

در ادامه سوالات متداولی در خصوص جراحی تعویض مفصل لگن و ران ارائه شده است: