لغزش اپی فیز سر استخوان ران (بیماری اسلیپ)

لغزش اپی فیز سر استخوان ران (SCFE) که به عنوان بیماری بیماری اسلیپ نیز شناخته می شود، اختلالی است که بیشتر در نوجوانان دیده می شود و اپی فیز سر استخوان از محل خود جابجا می شود. در این وضعیت قسمت فوقانی اپی فیز سر استخوان ران از گردن فمورال جدا می شود. این بیماری غیر معمول در لگن اغلب در کودکان در حال رشد و جوانان دیده می شود. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی علل، علائم و راه های درمان بیماری اسلیپ یا جابه جایی SCFE بپردازیم، لذا تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

بیماری اسلیپ یا لغزش اپی فیز سر استخوان ران چیست؟

به طور کلی، مفصل ران، متشکل از سر توپی شکل (سر استخوان فمورال) و سوکت (استابولوم) است. غضروف، سطح سوکت و سر استخوان فمورال را پوشش می دهد و موجب تسهیل حرکات مفصل ران می شود. در کودکان و نوجوانان که رشد استخوان ها ادامه دارد، صفحه رشد (اپی فیزیال) در استخوان فمور باعث قد بلندی کودکان می شود.

اما، بیماری اسلیپ یا لغزش اپی فیز سر استخوان ران (SCFE) که به نام اپی فیز بالای ران (SUFE) نیز شناخته می شود، وضعییتی است که این استخوان از محل خود جابجا می شود. در واقع زمانی که قسمت کروی بالای استخوان ران به عقب و پایین در نقطه مرکز رشد می لغزد، بیماری اسلیپ رخ می دهد. این آسیب در حدود یک سوم موارد در سمت راست و چپ است یا در بقیه موارد فقط در یک طرف اتفاق می افتد.

انواع بیماری SCFE

به طور کلی، دو نوع SCFE وجود دارد که عبارتند از:

1. SCFE پایدار که در آن بیماران درد دارند اما می توانند حرکت کنند.
2. SCFE ناپایدار که دردناک تر است و کودک قادر به راه رفتن یا تحمل وزن نیست. این یک وضعیت شدید به شمار می رود که معمولاً به طور ناگهانی رخ می دهد.

علل بیماری اسلیپ

این بیماری اکثر نوجوانان (12 تا 15 ساله)را در زمان اوج رشد درگیر می کند. در حقیقت بیماری اسلیپ در کودکانی که صفحه رشد باز دارندو اغلب در پسران اتفاق می افتد. اگر چه علت دقیق SCFE هنوز ناشناخته است، برخی عوامل خطر احتمال ابتلا افزایش می دهد که عبارتند از:

• چاقی یا اضافه وزن
• سابقه فامیلی
• اختلالات غدد درون ریز مانند دیابت، پرکاری تیروئید و مشکلات هورمون رشد
• شیمی درمانی
• اختلالات کلیوی

علائم و نشانه های بیماری اسلیپ

علائم ممکن است بسته به شدت بیماری متفاوت باشد که مهمترین آن ها شامل موارد زیر است:

• درد در لگن
• درد در ناحیه کمر، ران یا زانو
• لنگ زدن هنگام راه رفتن
• راه رفتن با حالت چرخش پا به بیرون
• افزایش درد با انجام تمرینات ورزشی یا فعالیت بدنی

در SCFE ناپایدار علائم دیگری ممکن است ظاهر شود که عبارتند از:

• ناتوانی در راه رفتن
• اختلاف طول پا
• شروع ناگهانی درد

تشخیص لغزش اپی فیز سر استخوان ران (بیماری اسلیپ)

از آن جایی که این بیماری، یک اختلال غیر عادی است، تشخیص باید توسط متخصص ارتوپدی انجام شود. تشخیص سریع و اولیه، به درمان سریع و بهبودی فرد کمک می کند. اگر والدینی متوجه درد، کاهش تحرک و یا لنگیدن کودک خود شوند، باید سریعا به متخصص مراجعه کنند.
بررسی سابقه فامیلی، معاینات فیزیکی و یا رادیوگرافی مفصل ران، راه های تشخیص این بیماری هستند. اغلب کودکانی که به بیماری اسلیپ مبتلا هستند، محدودیت هایی را در انجام حرکات خود از جمله، خم شدن دارند.

درمان بیماری اسلیپ

درمان لغزش اپی فیز سر استخوان ران یا اسلیپ، توسط جراحی با هدف تثبیت صفحه رشد است. در طول جراحی ، جراح ارتوپد و پیچ‌های فولادی را از طریق صفحه رشد وارد می‌کند تا سر استخوان ران را در موقعیت صحیح خود قرار دهد و از لغزش بیشتر جلوگیری کند.

از آن جایی که جراحی بیماری اسلیپ سخت و پیچیده است، حتما این جراحی را نزد متخصص مربوطه انجام دهید. از آنجایی که لغزش اپی فیز باعث اختلال در خونرسانی سر ران و نکروز (سیاه شدن سر استخوان ران) می شود، در گذشته درمان به وسیله جراحی با مشکل روبرو بوده است. اما در طی دهه های اخیر با تکنیک های جدید جراحی و با حفظ خونرسانی سر فمور امکان اصلاح کامل آن وجود دارد.

  اقدامات بعد از جراحی اسلیپ

همان طور که می دانید، درصد موفقیت جراحی مفصل ران به شدت بد شکلی، میزان لغزش اپی فیز سر استخوان ران، مهارت جراح و رعایت دستورالعمل های بعد از جراحی بستگی دارد. رعایت مراقبت های بعد از عمل جراحی SCFE بسیار حائز اهمیت است.

بعد از جراحی، کودکان باید به مدت 6 تا 8 هفته از عصا استفاده کنند. تغییرات وزن و انجام مجدد فعالیت روزمره، از جمله مواردی است که بعد از درمان مورد توجه قرار می گیرند. شایان ذکر است که پس از طی شدن دوران نقاهت، توانایی انجام فعالیت و ورزش مجدد از سر گرفته می شود.

کلام آخر

بیماری اسلیپ یا لغزش اپیفیز سر استخوان ران، یک بیمار ارتوپدی شایع در نوجوانان است که باعث جابجایی قسمت فوقانی ران از گردن فمورال می شود. بیماری SCFE اغلب در پسران (12 تا 16 سال) و بندرت در دختران بعد از قاعدگی (قبل 13 سال) اتفاق می افتد. در بیشتر موارد، بیماری اسلیپ تنها در یک ران دیده می شود و تنها در 25 درصد بیماران، هر دو مفصل ران درگیر می شود.

SCFE معمولاً با جراحی درمان می شود که هدف آن جلوگیری از لغزش بعدی سر استخوان ران است. انجام هر چه سریعتر عمل جراحی بسیار ضروری است، اما این جراحی نیاز به گذراندن دوره های تخصصی دارد. خوشبختانه دکتر کاوه قرنی زاده از معدود جراحانی هستند که در کشور این جراحی را انجام می دهد. شما می توانید در صورت مشاهده علائم این بیمار در کودک خود به دکترقرنی زاده بهترین متخصص ارتوپدی در شمال تهران مراجعه نمایید.