بد جوش خوردن استخوان شکسته؛ چه علائمی دارد و چه کنیم؟

شکستن استخوان بدون شک یکی از دردناک‌ترین آسیب‌هایی است که می‌تواند برای هر فردی رخ دهد. اما شاید آنچه بیشتر از خود شکستگی نگران‌کننده باشد، جوش نخوردن صحیح یا بد جوش خوردن استخوان شکسته است. این اتفاق نه‌تنها درد و محدودیت حرکتی را طولانی می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های دائمی، نیاز به جراحی مجدد و کاهش کیفیت زندگی شود. اگر دچار شکستگی شده‌اید یا در حال بهبودی هستید، شناخت نشانه‌ها و دلایل بد جوش خوردن استخوان به شما کمک می‌کند تا در زمان مناسب واکنش درستی نشان دهید و از عوارض احتمالی جلوگیری کنید. در ادامه این مقاله تمام آنچه باید درباره این وضعیت بدانید را بررسی کرده ایم.

منظور از بد جوش خوردن شکستگی چیست؟

در بد جوشی یا بد جوش خوردن شکستگی، استخوان بهبود می یابد اما در موقعیت مناسب قرار نمی گیرد. این بدان معنی است که بین دو استخوان شکافی وجود دارد که در آن هیچ استخوانی رشد نکرده و دو استخوان به درستی به هم متصل نشوند. برخلاف جوش نخوردگی استخوان، در بد جوشی شکستگی، که استخوان جدید کرده است، اما در جای درست قرار نگرفته یا ترمیم کامل صورت نگرفته است. در چنین شرایطی عوارض متعددی رخ می دهد، به طوری که محدودیت در دامنه حرکتی، تغییر شکل و حتی پیچ خوردگی یا خمیدگی، به خصوص در انگشتان دست را مشاهده می شود.

بد جوش خوردن در کدام استخوان ها شایع تر است؟

صدمات ناشی از بد جوش خوردن یا عدم جوش خوردن استخوان ها بیشتر در موارد زیر دیده می شود:

• استخوان بین دست و بازو
• بد جوشی یا جوش نخوردگی گردن استخوان ران (گردن فمور در مفصل ران)
• مچ پا
• استخوان های پا

علاوه بر نواحی ذکر شده، جوش نخوردگی نیز ممکن است در شانه، آرنج، ساعد، انگشتان و زانو مشاهده می شود.

علت بد جوش خوردگی استخوان ها چیست؟

دلایل ایجاد بد جوش خوردن استخوان شکسته بسیار متعدد است. اما مهمترین علت بدجوش خوردگی های استخوان نتیجه عدم مراجعه به موقع پس از شکستگی یا عدم مراجعه برای درمان است. به طور کلی از اصلی ترین دلایل بد جوش خوردگی یا مالونیون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم درمان شکستگی
• عدم مراجعه به موقع پس از شکستگی
• برداشتن گچ یا سایر ابزارهای بی حرکت کننده زودتر از زمان تعیین شده
• عدم تراز مناسب استخوان ها در طول شکستگی
• عدم خونرسانی به استخوان شکسته
• عفونت در ناحیه شکستگی
• دیابت یا سایر مشکلات پزشکی

در چه نوع شکستگی هایی احتمال بد جوش خوردن استخوان وجود دارد؟

همانطور که اشاره شد، بد جوش خوردن یا جوش نخوردگی شکستگی می تواند به دلایل ذکر شده به وجود آید. با این حال بد جوش خوردگی شکستگی ها، اغلب نتیجه یک شکستگی پیچیده است که مهمترین آن ها به شرح زیر است:

↲ شکستگی خرد شده (comminuted fracture)

نوعی شکستگی پیچیده است که در آن استخوان به چند قطعه شکسته شده است.

↲ شکستگی زاویه دار (angulated fracture)

 به شکستگی گفته می شود که در آن دو انتهای استخوان با یکدیگر زاویه داشته باشند.

↲ شکستگی چرخشی (rotated fracture)

به شکستگی گفته می‌شود که در آن استخوان هنگام شکستن چرخیده و دو انتهای استخوان از تراز خارج می کند.

مقایسه انواع وضعیت‌های جوش خوردن استخوان

وضعیت جوش خوردن	مشخصات اصلی	نیاز به جراحی
جوش‌ خوردن نرمال	اتصال صحیح قطعات در راستای آناتومیک	معمولاً نیاز نیست
بد جوش خوردن (Malunion)	اتصال نادرست یا زاویه‌دار	در اغلب موارد بله
جوش نخوردن (Nonunion)	عدم اتصال کامل استخوان	تقریباً همیشه لازم است

علائم بد جوش خوردن شکستگی استخوان

علائم بد جوش خوردگی علاوه بر درد و تورم می تواند مشکلاتی در مفاصل و اندام ها ایجاد کند. از مهمترین علائم و نشانه های بد جوش خوردن شکستگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد و تورم در نواحی شکستگی
• حساسیت به لمس و تحریک پذیری ناحیه
• محدودیت در دامنه حرکتی مانند ناتوانی در خم شدن یا باز شدن مفصل
• مفصل دردناک و سفت
• خم شدگی، پیچیدگی و انحنا در مفصل و اندام ها به ویژه انگشتان دست و پا

اگر این وضعیت بیش از حد شدید باشد می تواند باعث تغییر شکل مفصل شده و ممکن است برای ترمیم یا اصلاح آن نیاز به جراحی داشته باشد .توجه داشته باشید که اگر بد جوش خوردن شکستگی، مفصل مجاور را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است به دلیل ساییدگی غیرمعمول روی مفصل منجر به آرتریت شود.

چه عواملی باعث بد جوش خوردن استخوان می‌شود؟

بد جوش خوردن استخوان نتیجه‌ی اختلال در فرآیند طبیعی ترمیم استخوان است و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که در طول درمان یا حتی پیش از آن رخ می‌دهند. آگاهی از این عوامل کمک می‌کند تا از بروز این عارضه جلوگیری شده و روند بهبودی به‌درستی طی شود.

۱. بی‌تحرکی یا تثبیت ناکافی

اگر استخوان شکسته به‌درستی ثابت نشود (مثلاً گچ نامناسب یا بی‌حرکتی ناکافی)، قطعات استخوان ممکن است در وضعیت اشتباه به هم بچسبند.

۲. مراجعه دیرهنگام یا درمان ناقص

تاخیر در مراجعه به پزشک یا عدم انجام تصویر‌برداری مناسب می‌تواند باعث از دست رفتن فرصت طلایی تنظیم شکستگی شود.

۳. شرایط زمینه‌ای

بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان، دیابت، کم‌خونی یا مصرف سیگار بر روند ترمیم استخوان تأثیر منفی می‌گذارند.

۴. آسیب شدید یا شکستگی خرد‌شده

شکستگی‌هایی که استخوان به چندین تکه تقسیم شده است (شکستگی خرد‌شده) بیشتر در معرض جوش خوردن نادرست هستند.

تشخیص و درمان بد جوش خوردن استخوان شکسته

تشخیص این عارضه از طریق ترکیبی از تکنیک های تصویربرداری انجام می شود که ممکن است شامل اشعه ایکس، ام آر آی و یا سی تی اسکن باشد. پس از تشخیص، ممکن است جراحی تجدید نظر توصیه شود. همه شکستگی ها کمی متفاوت هستند و بر این اساس، همه بد جوش خوردگی ها یکسان نیستند. این به این معنی است که تفاوت هایی در نحوه درمان بد جوش خوردن استخوان شکسته از طریق جراحی وجود دارد.

جراحی در چنین وضعیتی ممکن است شامل تغییر در پلاتین یا پین های به کار رفته یا پیوند استخوان باشد. همچنین عمل می تواند جراحی پیچیده ای برای قرار دادن یک پیوند فیبولار عروقی باشد که با استفاده از ابزارهای کوچک و میکروسکوپ (microsurgery) انجام می شود. در نهایت، هدف از جراحی تراز کردن مجدد استخوان‌های شکسته شده قبلی و حذف هر گونه رشد استخوان اضافی است. استفاده از سخت افزار جدید، مانند پیچ‌ها، صفحات یا پین‌ها، ممکن است برای تضمین تراز عملاً استفاده شود.

جراحی برای اصلاح بد جوش خوردن ضروری است؟

در اغلب موارد، بله. به‌ویژه زمانی که بد جوش خوردن منجر به درد مزمن، محدودیت عملکرد یا تغییر شکل شدید شده باشد. جراحی اصلاحی ممکن است شامل:

• استئوتومی (برش استخوان برای اصلاح زاویه)
• بازسازی با پیچ، پلاک یا ایمپلنت
• پیوند استخوان در موارد خاص
  

در بعضی از موارد خفیف یا بدون علامت، اگر عملکرد اندام حفظ شده باشد، ممکن است جراحی توصیه نشود و درمان محافظه‌کارانه ادامه یابد.

چه تفاوتی بین بد جوش خوردن و جوش نخوردن استخوان وجود دارد؟

ویژگی‌ها	بد جوش خوردن (Malunion)	جوش نخوردن (Nonunion)
تعریف	استخوان جوش می‌خورد اما در موقعیت غلط	استخوان اصلا جوش نمی‌خورد
شکل ظاهری	تغییر شکل اندام محتمل است	معمولاً بدون تغییر ظاهری خاص
علائم بالینی	درد، ناهنجاری، محدودیت حرکت	درد مزمن، تورم، عدم بهبود
نیاز به جراحی	اغلب بله	تقریباً همیشه

چطور از بد جوش خوردن استخوان پیشگیری کنیم؟

• مراجعه فوری به پزشک متخصص ارتوپدی
• استفاده صحیح از گچ یا فیکساسیون داخلی (در صورت نیاز)
• عدم فعالیت فیزیکی سنگین یا فشار زودهنگام روی اندام شکسته
• رعایت رژیم غذایی حاوی کلسیم، ویتامین D و پروتئین کافی
• ترک سیگار و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای
• پیگیری‌های تصویربرداری دوره‌ای برای بررسی روند جوش خوردن

ترمیم اشتباه استخوان را نادیده نگیرید..

بد جوش خوردن استخوان وضعیتی است که در آن استخوان شکسته به‌صورت نادرست و خارج از تراز طبیعی ترمیم می‌شود و ممکن است باعث کجی، محدودیت حرکتی، درد مزمن و حتی تحلیل رفتن استخوان در درازمدت شود. این اختلال می‌تواند عملکرد اندام را مختل کند و در صورت همراهی با عفونت یا اختلال در خون‌رسانی، شرایط را پیچیده‌تر سازد. باید توجه داشت که بد جوش خوردن با جوش نخوردن کاملا متفاوت است و تشخیص و درمان به‌موقع توسط متخصص ارتوپد، نقش حیاتی در جلوگیری از عوارض دائمی و بازگشت عملکرد طبیعی اندام دارد.