بیماری پرتس؛ علل، علائم و درمان آن

بیماری پرتس (Perthes Disease) نوعی اختلال مرتبط با مفصل ران است که در این عارضه خون رسانی به سر فمورال استخوان ران (فمور) قطع شده و موجب سیاه شدن این ناحیه می شود. حال سوال اینجاست که علت بیماری پرتس چیست؟ ایا بیماری پرتس درمان دارد؟ آیا عمل جراحی پرتس در درمان آن موثر است؟ به منظور آشنایی با علل، علائم و راه های درمان پرتس یا سیاه شدگی سر استخوان در کودکان، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

بیماری پرتس چیست؟

پرتس که با سیاه شدگی سر استخوان ران در کودکان شناخته می شود، نوعی بیماری مفصلی نادر در کودکان به شمار می رود که مفصل ران را تحت تاثیر قرار می دهد. در افراد سالم، استخوان های بدن از جمله سر استخوان ران، توسط خون غنی از اکسیژن، تغذیه می شوند. در مواردی که سیستم خون رسانی به سر استخوان فمور مختل می شود، استخوان سیاه شده یا به اصطلاح می میرد. در طول بیماری پرتس، سر استخوان ران نرم و بد شکل خواهد شد و در نهایت می تواند منجر به بروز درد و آرتروز مفصل ران شود.

بهتر است بدانید که نوع فعال این بیماری تنها در کودکان دیده می شود و حدود 95% کودکان، این مشکل را تنها در یک مفصل خود دارند. بیماری پرتز معمولاً کودکان بین سنین چهار تا هشت سال را مبتلا می کند، اما دامنه آن می تواند بین دو تا 12 سال باشد. بر اساس آمارها میانگین سنی این بیماری، 6 سال است.

مراحل بیماری پرتس

به طورکلی بیماری پرتس به 4 مرحله زیر طبقه بندی می شود:

مرحله اول: نکروز

در این مرحله، بخشی از سر استخوان ران می میرد و منجر به تغییر شکل استخوان، درد، سفتی و التهاب خواهد شد. طول این مرحله می تواند تا یک سال ادامه پیدا کند.

مرحله دوم: تکه شدن

در این مرحله، سلول های مرده جذب بدن می شوند و جایگزین سلول های جدید و سالم خواهند شد. طول این مرحله از یک تا سه سال متغیر خواهد بود.

مرحله سوم: تشکیل مجدد استخوان

در این مرحله، سر استخوان ران به رشد خود ادامه خواهد داد و سلول های استخوانی جدیدی تشکیل می شوند. این مرحله یک تا سه سال طول می کشد.

مرحله چهارم:. بازسازی

در این مرحله، سلول های استخوانی جدید، به تدریج جایگزین سلول های مرده می شوند و این مرحله ادامه می یابد. این مرحله یک تا سه سال و یا حتی بیشتر ادامه خواهد داشت.

چه کسانی به بیماری پرتس مبتلا می شوند؟

آمار ابتلا به این بیماری در پسران بیشتر از دختران است، به طوری که حدود 75% کودکان مبتلا، پسر بچه ها هستند. این بیماری در آسیایی ها، اسکیموها و قفقازی ها بیشتر شایع است. همچنین، تحقیقات نشان می دهد که این بیماری در افراد سفید پوست بیشتر از سیاه پوستان بوده و در بومیان آمریکا، مردم با نژاد آفریقایی، سیاه پوستان و بومیان استرالیایی کمتر وجود دارد. علاوه بر این، بیماری پرتس در کودکان فعال و آن هایی که نسبت به سن خود کوچکتر از حد متوسط ​​هستند، بیشتر دیده می شود. لازم به ذکر است که قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز ممکن است خطر ابتلا به بیماری پرتس را در کودک شما افزایش دهد، اگرچه دلایل دقیق آن مشخص نیست.

علل بیماری پرتس

علت اصلی بیماری پرتس هنوز به طور قطعی مشخص نشده است، اما این بیماری عمدتا به دلیل اختلالات مربوط به خون رسانی به سر استخوان ران اتفاق می افتد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ژنتیک ممکن است نقش داشته باشد، اما مطالعات بیشتری مورد نیاز است. در حال حاضر با وجود پیشرفت های پزشکی، هنوز امکان پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. اینکه شکل سر استخوان ران تا چه حد بهبود می یابد، بستگی به میزان فروپاشی استخوان و سن کودک در زمان شروع روند بیماری دارد. استخوان در کودکان کوچکتر بهتر تغییر شکل می دهد و با رشد کودک بهبود می یابد.

 علائم و نشانه های بیماری پرتس

یکی از علائم این بیماری لنگیدن و یا احساس درد در ناحیه ران کودکان است که توسط والدین قابل مشاهده است. در برخی موارد، درد در نواحی دیگر بدن مانند زانو نیز احساس می شود. امکان محدود شدن برخی حرکات مفصل ران نیز وجود دارد. گاهی اوقات، کودکان احساس درد نمی کنند و با گرفتن عکس، این بیماری تشخیص داده نمی شود.

تشخیص بیماری پرتس

هر گونه درد مداوم در مفصل ران، بایستی توسط جراح ارتوپد و متخصص ارتوپدی مورد بررسی قرار بگیرد. جراح نیز به بررسی سوابق پزشکی بیمار، معاینات فیزیکی و یا عکس برداری از مفصل ران می پردازد. MRI از مفصل ران نیز به تشخیص بیماری کمک می کند. این بیماری بر اساس میزان درگیری استخوان، محل بیماری و شکل استخوان سر ران طبقه بندی می شود. این طبقه بندی در تشخیص و درمان بیماری بسیار مهم است.

درمان بیماری پرتس

در کودکان، هدف از درمان بیماری پرتس، رفع شرایطی از قبیل درد و یا کند ساختن روند پیشرفت بیماری است. اگر مرحله بازسازی استخوان به خوبی انجام نشود، احتمال بروز آرتروز در فرد بیشتر خواهد شد. نتیجه درمان، بستگی به زمان مراجعه فرد به متخصص ارتوپدی دارد. این بیماری در کودکان توسط جراح ارتوپد کودکان، کنترل خواهد شد. درمان بیماری پرتس به دو شکل غیر جراحی و جراحی صورت می گیرد. برخی از راه های غیر جراحی برای درمان بیماری عبارتند از:

• فیزیوتراپی، جهت تسهیل حرکات
• استفاده از عصای زیر بغل تا وزن و نیروی کمتری به مفصل ران وارد شود.
• استفاده از پشت بند

اگر پزشک تشخیص دهد که وضعیت کودک خوب نیست و یا بدتر می شود، ممکن است نیاز به جراحی باشد. درمان جراحی می تواند تراز مناسب استخوان های ران را بازگرداند. به منظور محافظت از ترمیم و به بهبودی کامل، این احتمال وجود دارد که کودک شما به مدت شش تا هشت هفته پس از جراحی نیاز به گچ گرفتن داشته باشد. پس از جراحی، معمولاً فیزیوتراپی برای کمک به ادامه بهبودی کودک شما مورد نیاز است.

کلام آخر

بیماری پرتس یک بیماری نادر است که کودکان بین سنین 3 تا 11 سال را تحت تاثیر قرار می دهد. در این بیماری خون رسانی به سر استخوان ران مختل شده و باعث تحلیل رفتن استخوان می شود که می تواند باعث درد، لنگیدن و محدودیت حرکت مفصل ران شود. توصیه می‌شود کودکان مبتلا به بیماری پرتس از فعالیت هایی مانند دویدن و پریدن تا زمان بهبودی مفصل ران خودداری کنند. بیشتر کودکان از بیماری پرتس بهبود می یابند، اما دو یا چند سال طول می کشد تا استخوان دوباره رشد کند و به حالت عادی بازگردد. در نهایت توصیه می شود اگر علائمی مشابه این بیماری را در فرزند خود مشاهده کردید به بهترین جراح ارتوپد مراجعه کنید.