کشیدن آب زانو ضرر دارد؟

کشیدن آب زانو یکی از روش های موثر برای کاهش درد و التهاب مفصل زانو به شمار می رود. اما کشیدن آب مفصل چگونه انجام می شود؟ عوارض کشیدن آب زانو چیست؟ آیا کشیدن آب مفصل زانو خطرناک است؟ به منظور آشنایی بیشتر با این روش تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

شاید تا باحال اصطلاح آب آوردن زانو یا کشیدن آب مفصل را از برخی سالمندان شنیده باشید. مفصل به طور طبیعی یک مایع بسیار غلیظ چسبنده با حجم خیلی کم است، به طوری که در یک مفصل سالم نمی توان هیچ آبی از آن خارج کنید. اما هنگامی که مفاصلی که مانند زانو، مچ پا، آرنج، شانه یا لگن دچار آسیب یا ضربه می شوند، به صورت واکنشی ترشح مایع داخل مفصلی افزایش پیدا می کند که در برخی موارد نیاز به تخلیه و خارج کردن آن است.

علل و علائم آب آوردن مفصل زانو چیست؟

مفاصل به طور طبیعی هیچ آبی ندارند و در اثر آسیب یا وارد شدن ضربه به واسطه یک سیستم واکنشی و برای محافظت از زانو تولید مایعات را افزایش می دهند. دلایل متعددی وجود دارد که ممکن است موجب تجمع آب در مفصل زانو شود که مهمترین آن ها عبارتند از:

• آرتروز زانو یا آرتریت روماتوئید
• آسیب تکراری در اثر استفاده بیش از حد از مفصل زانو
• پارگی رباط یا غضروف
• شکستگی استخوان
• عفونت باکتریایی
• نقرس
• کیست یا تومور
• بورسیت

تجمع مایع در مفصل زانو با درد شدید و تورم همراه است و بیمار معمولا احساس سنگینی و سفتی در زانوی خود احساس می کند. علاوه بر این، احساس داغی در زانو و مشکل در صاف یا خم شدن پا، راه رفتن، بالا رفتن از پله ها یا سایر کارهای روزمره در بیمار به وجود می آید.

کشیدن آب مفصل (آرتروسنتز) چیست؟

کشیدن آب مفصل یا آرتروسنتز (Arthrocentesis) معمولاً به عنوان آسپیریشن مفصل (Joint Aspiration) یا آسپیراسیون مفصل شناخته می شود. آرتروسنتز، یک روش جراحی جزئی است که در طی آن مایع اضافی در مفصل با یک سوزن و سرنگ استریل تخلیه می شود. این روش معمولا در مطب پزشک برای تسکین بیماران مبتلا به تورم، التهاب و درد در هر مفصلی که تجمع بیش از حد مایع (افیوژن) وجود دارد، انجام می شود.

مفاصلی که معمولا به این روش تخلیه می شوند شامل شانه، زانو، لگن، آرنج، مچ دست یا مچ پا هستند. این روش نه تنها یک درمان، بلکه یک ابزار تشخیصی است و می تواند به تشخیص آرتریت یا سایر مشکلات مفصلی کمک کند.

کشیدن آب مفصل زانو چگونه انجام می شود؟

در روش آرتروسنتز یا کشیدن آب مفصل زانو بیمار تحت بی حسی موضعی قرار گرفته و در محیط کامل استریل به کمک یک سرنگ، مایع اضافی از زانو خارج می شود. در برخی موارد، به ویژه در مفاصل کوچکتر مانند دست ها یا پاها یا به مفصل ران برای افزایش دقت از سونوگرافی یا اشعه ایکس برای هدایت سوزن کمک گرفته می شود. میزان تجمع مایع در افراد مختلف متفاوت است و گاهی در مفصل زانو 100 تا 150 سی سی مایع جمع می شود.

کشیدن آب اضافی می تواند درد و تورم را کاهش داده و مشکلات مکانیکی مانند صاف و خم کردن زانو یا راه رفتن را که در اثر تجمع مایعات ایجاد شده را تا حد قابل توجهی بهبود ببخشد. در بسیاری از موارد، اگر بیمار مشکوک به عفونت نباشد، ممکن است داروهای کورتیکواستروئیدی (ضد التهابی) به منظور کاهش بیشتر التهاب و کاهش درد در طول این روش به مفصل تزریق شود. مایع تخلیه شده از مفصل برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می شود.

همانطور که اشاره شد، روش آرتروسنتز علاوه بر کاهش علائم ناشی از تجمع مایع به عنوان یک روش تشخیصی نیز به کار می رود. گاهی اوقات این آزمایش می تواند علاوه بر کمک به بیماران در دستیابی به تسکین علائم، علت تورم مفصل را نیز مشخص کند. برای مثال اگر مایع کدر یا خونی به نظر برسد، ممکن است نشانه عفونت یا آسیب باشد. اگر کریستال های اسید اوریک وجود داشته باشد، بیمار احتمالاً مبتلا به نقرس است. سایر ناهنجاری های مایع سینوویال ممکن است شامل وجود گلوکز یا پروتئین باشد.

عوارض کشیدن آب زانو چیست؟

یکی از سوالات متداولی که اغلب مراجعه کنندگان مطرح می کنند این است که آیا کشیدن آب مفصل زانو خطرناک است؟ آیا کشیدن آب مفصل عوارض جدی به همراه دارد؟ به طورکلی، این روش دارای عوارض جدی و خطرناکی برای افراد نیست، مگر اینکه در محیط آلوده انجام شود. آرتروسنتز برای اکثر بیماران با حداقل خطر خونریزی یا کبودی در محل تزریق در نظر گرفته می شود. این روش کوتاه است و تحت بی حسی موضعی انجام می شود، اما با این وجود برخی از بیماران درد خفیفی را تجربه می کنند.

در صورت عدم رعایت بهداشت و استریل نبودن سرنگ و سوزن استفاده شده، امکان عفونت وجود خواهد داشت. همچنین، افرادی که همزمان با کشیدن آب مفصل، تزریق داروهای کورتیکواستروئید انجام می دهند، در موارد نادر دچار اثر سیستمیک شده و باعث برافروختگی، بی خوابی یا در بیماران مبتلا به اختلالات خلقی سبب بی ثباتی می گردد.

کشیدن آب مفصل زانو به چه افرادی توصیه نمی شود؟

همان طور که اشاره شد، تجمع مایع در مفاصل می تواند درد شدید ایجاد کرده و از طرفی داخل مایع اضافی ترشح شده فاکتورهای التهابی و ایجاد کننده درد وجود دارد که خودش مانع از بهبود مفصل می شود. در برخی افراد علیرغم درمان طبی فیزیوتراپی و دارو، هیچ بهبودی حاصل نشده و در موارد خاص که حجم قابل توجهی مایع در مفصل تجمع یافته، کشیدن آب مفصل بهترین روش محسوب می شود.

با این حال، روش آرتروسنتز برای همه افراد مناسب نیست و تاثیرگذار نخواهد بود. به طور کلی موارد منع کشیدن آب مفصل شامل وجود عفونت مفصل یا حساسیت به یکی از داروهای مورد استفاده در این روش می شود.

مراقبت های بعد از کشیدن آب زانو

تخلیه و کشیدن آب زانو به مراقبت خاصی نیاز ندارد، تنها محل درمان را تمیز و خشک نگه داشته تا از بروز عفونت جلوگیری شود. پس از این عمل سرپایی بیمار می تواند به فعالیت های عادی خود بازگردد، اما توصیه می شود تا چند روز از پریدن یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری شود. سوزش و درد در ناحیه ای که سوزن وارد شده است تا چند روز طبیعی است، اما اگر آستانه درد بیمار کم باشد، ممکن است پزشک مسکن تجویز کند.

توصیه می شود از مصرف مسکن و داروها به صورت خودسرانه اجتناب کنید، زیرا آسپرین و سایر مسکن ها می توانند احتمال خونریزی را افزایش دهند. در صورتی که پس از کشیدن آب مفصل زانو متوجه علائم شدید یا طولانی مدت مانند قرمزی، تورم یا تشدید درد زانو، خونریزی در محل تخلیه و تب بالا شدید، هرچه سریعتر به پزشک معالج خود مراجعه کنید.

کلام آخر

زمانی که مفصل زانو به دلایل مختلف دچار آسیب می شود، به صورت واکنشی ترشح مایع داخل مفصلی افزایش پیدا می کند. تجمع مایع در مفاصل (افیوژن) به مفصل فشار وارد و مایع اضافی باعث درد و تورم می شود. در چنین وضعیتی ممکن است پزشک روش آرتروسنتز یا کشیدن آب مفصل زانو را توصیه می کند.

در این روش مایع اضافی توسط یک سرنگ کشیده و برای آزمایش های تکمیلی و تشخیص علت تجمع مایع به آزمایشگاه فرستاده می شود. با تخلیه آب اضافی زانو مشکل مکانیکی بیمار برطرف شده و درمان فیزیوتراپی به درستی انجام می شود. همچنین، با کاهش درد ورزش های مخصوص زانو به درستی انجام شده و زانو به وضعیت طبیعی خود باز می گردد. توجه داشته باشید که کشیدن آب مفصل برای همه مناسب نیست، لذا برای انتخاب روش درمانی مناسب به بهترین متخصص ارتوپد در تهران مراجعه کنید.