آرتروسکوپی زانو یک روش موثر و کم تهاجمی برای تشخیص و درمان بیماری های زانو است. در طول آرتروسکوپی زانو، جراح با استفاده از آرتروسکوپ و دوربین، به بررسی جزئیات این ناحیه می پردازد. این جراحی کاملا بدون درد بوده، دوره نقاهت بسیار کوتاهی دارد و فرد به سرعت قادر به انجام کارها و فعالیت های روزانه خود است. به منظور آشنایی بیشتر با مزایا، معایب و هزینه آرتروسکوپی زانو تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
آرتروسکوپی زانو چیست؟
همان طور که اشاره شد، این روش یک شیوه جراحی است که امکان مشاهده زانو را بدون ایجاد برش هایی در پوست و سایر بافت های نرم برای جراح فراهم می کند.برای جراحی آرتروسکوپی زانو جراح از یک پروب با یک دوربین کوچک کمک می گیرد. این وسیله با نام آرتروسکوپ شناخته می شود که وارد مفصل زانو خواهد شد. این ابزار عکس هایی از داخل ناحیه جراحی زانو به دست می آورد. سپس، ابزارهای دیگر جراحی به ترتیب وارد ناحیه می شوند و ادامه فرایند جراحی انجام می گیرد.
هدف آرتروسکوپی زانو تشخیص و درمان بسیاری از مشکلات مانند ساییدگی غضروف مفصل ناشی از آرتریت مزمن یا آرتروز زانو، دررفتگی مفصل، پارگی رباط و تخلیه مایعات است. البته لازم به ذکر است که جایگزین های دیگری برای آرتروسکوپی زانو مانند تعویض مفصل و استئوتومی وجود دارد. بهتر است بدانید که انتخاب نوع عمل به سن بیمار و شدت بیماری بستگی دارد.
چه زمانی آرتروسکوپی زانو توصیه می شود؟
همانطور که اشاره شد، این روش برای تشخیص و درمان شایع ترین آسیب های مفصل زانو به کار گرفته می شود. مهمترین کاربردهای تشخیصی آرتروسکوپی زانو عبارتند:
- آسیب به مینیسک
- آسیب های رباط مثل پارگی رباط صلیبی
- تومورهای زانو
- نمونه برداری از زانو
در صورتی که درد زانوی بیمار، بعد از انجام شیوه های غیر جراحی بهبود نیابد، آرتروسکوپی زانو ممکن است توصیه شود. روش های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی، مصرف دارو و تزریق به کاهش التهاب کمک می کنند. این روش در تسکین دردهای ناشی از آسیب سطح غضروف و یا بافت های نرم اطراف بسیار موثر می باشد. مهمترین کاربردهای درمانی آرتروسکوپی زانو عبارتند از:
- درمان پارگی مینیسک زانو
- رفع التهاب مایع سینوویال
- درمان مشکلات مربوط به کاسه زانو
- درمان عفونت های زانو
مزایای آرتروسکوپی زانو چیست؟
این روش نسبت به روش های درمانی مانند تعویض مفصل زانو، کم تهاجمی تر است. به همین علت دوره نقاهت و بهبودی کوتاهتر خواهد بود. به طورکلی، مهمترین مزایای آرتروسکوپی زانو عبارتند از:
- امکان مشاهده جزئیات بدون ایجاد برش
- راحتی و ایمنی در حین جراحی
- کاهش عوارض و خطرات در مقایسه با روش های تهاجمی جراحی زانو
- تسریع در روند بهبودی
- عدم ایجاد اسکار یا زخم
- کاهش ابتلا به عفونت
اقدامات قبل از آرتروسکوپی زانو
قبل از آرتروسکوپی زانو، متخصص ارتوپدی ابتدا به بررسی سلامت جسمانی بیمار می پردازد. در صورتی که فرد شرایط خاص پزشکی داشته باشد، تست های بیشتری انجام خواهد شد. آزمایش خون و نوار قلب، از دیگر تست هایی است که قبل از جراحی توصیه می شوند. توجه داشته باشید که یک هفته قبل از جراحی، مصرف مکمل های غذایی و گیاهانی را متوقف کرده و پزشک را از مصرف داروهای خاص مطلع کنید.
چه نوعی بیهوشی برای جراحی آرتروسکوپی زانو مناسب است؟
انتخاب نوع بیهوشی یا بی حسی به فاکتورهای مختلفی مانند نوع جراحی، ریسک فاکتورهای بیمار و ترجیح بیمار و پزشک بستگی دارد. انتخاب نوع بیهوشی می تواند در خطرات بعد از جراحی، هزینه و زمان لازم برای مدت زمان بستری تاثیر بگذارد. همچنین می تواند در زمان مناسب برای شروع فیزیوتراپی هم تاثیر بگذارد.
بی حسی ناحیه ای
– بی حسی ناحیه ای که گزینه مناسبی برای جراحی آرتروسکوپی است. این نوع بی حسی ناحیه را بی حس کرده و فرد در طول جراحی هوشیار است. بی حسی ناحیه ای شامل بی حسی ستون فقرات و یا اپیدورال است. برخی تحقیقات نشان داده است که بی حسی ناحیه ای می تواند تاثیر بهتری در کنترل درد و تسریع روند بازتوانی داشته باشد. همچنین پیچیدگی های کمتری که ناشی از بیهوشی کامل است، دیده می شود.
بی حسی منطقه ای
بی حسی منطقه ای که می تواند گزینه ای برای جراحی آرتروسکوپی زانو باشد. گرچه از این روش کمتر استفاده می شود. تزریق مقداری از مواد بی حسی در ناحیه اطراف زانو زده می شود. مزیت این روش بی حسی این است که خطرات ناشی از بیهوشی کمتری دارد، هزینه کمتری دارد و همچنین فرد می تواند سریع تر از بیمارستان مرخص شود.
بیهوشی عمومی
بیهوشی عمومی، به معنای بی هوشی کامل بیمار در طول جراحی است و فرد کاملاً هوشیاری خود را از دست می دهد. در برخی موارد برای آرتروسکوپی از این روش استفاده می شود، اما بی حسی ناحیه ای همچنان گزینه مناسب تری برای این جراحی است. از بیهوشی عمومی اکثرا برای تعویض مفصل زانو استفاده می شود.
آرتروسکوپی زانو چگونه انجام می شود؟
آرتروسکوپی زانو در شرایط اتاق عمل تحت بی حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی انجام می شود. پس از استریلیزاسیون با دستگاه های ضدعفونی کننده مخصوص، یک سوراخ بسیار کوچک از در زانو ایجاد می شود تا دستگاه آرتروسکوپ وارد آن شود. سپس جراح به بررسی جزئیات داخل زانو می پردازد.
هدف از انجام این روش، تشخیص مشکلات زانو می باشد، به همین خاطر، آرتروسکوپ، تصاویر و جزئیات دقیقی را در اختیار جراح قرار می دهد. در بیشتر موارد، این شیوه کمتر از یک ساعت طول می کشد. در انتهای جراحی، برش ها بخیه زده می شوند و بر روی زانو، پانسمان نرمی قرار می گیرد.
جراحی درمانی آرتروسکوپی زانو
همانطور که اشاره شد، آرتروسکوپی با هدف تشخیص و درمان انجام می شود. در مواردی که درمان های دارویی نتیجه بخش نباشد، پزشک جراحی را توصیه می کند. شایع ترین نوع جراحی زانو، آرتروسکوپی است.
در این تکنیک جراح به برداشتن و ترمیم بخش آسیب دیده زانو کمک می کند. این جراحی اغلب شامل برداشتن قطعات پاره شده غضروف یا منیسک، برداشتن قطعات شل غضروف یا استخوان، ترمیم منیسک پاره شده یا غضروف آسیب دیده یا تمیز کردن عفونت در مفصل زانو می شود. روند کار در این جراحی همانند روش آرتروسکوپی تشخیصی است، با این تفاوت که هدف از جراحی درمان مشکل است.
دوره نقاهت آرتروسکوپی زانو
بعد از جراحی آرتروسکوپی زانو، فرد بعد از چند ساعت می تواند از بیمارستان مرخص شود. دوران نقاهت این جراحی کمتر از جراحی های دیگر زانو است. بیمار بایستی توصیه های گفته شده از سوی جراح را در این دوران کاملا رعایت کند توجه داشته باشید که طول دوره نقاهت به نوع آسیب و شرایط جسمانی فرد بستگی دارد. مهمترین نکات و مراقبت های بعد از جراحی آرتروسکوپی به شرح زیر است:
- بعد از جراحی، جهت کنترل و تسکین درد، داروهای مسکنی برای بیمار در نظر گرفته می شود. اما در نظر داشته باشید که درد، جزئی از جراحی است. داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی، و یا بی حس کننده های موضعی از جمله این مسکن ها هستند. میزان مصرف این قبیل داروها بایستی طبق تجویز پزشک باشد.
- ممکن است بعد از جراحی، مقداری التهاب و تورم در ناحیه زانو مشاهده شود. قرار دادن کمپرس یخ بر روی زانو، از التهاب ناحیه درمانی می کاهد.
- بعد از جراحی، پانسمان بر روی زانو قرار داده می شود، تا از بخیه ها محافظت شود و برش ها کاملا خشک باشند. زمان تعویض پانسمان، و استحمام را جراح مشخص خواهد کرد.
- بهتر است بعد از جراحی، هنگام راه رفتن از عصا و یا واکر استفاده شود، تا وزن کمتری به زانوی آسیب دیده وارد شود.
- فیزیوتراپی و انجام حرکات و تمرینات سبک، چند هفته بعد از جراحی توصیه می شود. این کار به تقویت قوای عضلانی و بهبود دامنه حرکتی بیمار کمک می کند.
- رانندگی، به مدت سه هفته بعد از جراحی ممنوع است.
هزینه آرتروسکوپی زانو
به طور کلی، تعیین هزینه در جراحی های ارتوپدی از جمله آرتروسکوپی به عوامل مختلفی بستگی دارد. شرایط جسمی بیمار، شدت بیمار و میزان آسیب زانو، تخصص و دستمزد جراح، نوع بیمارستان و بیمه درمانی بیمار از مهمترین فاکتورهایی هستند که در تعیین قیمت آرتروسکوپی زانو نقش بسزایی دارند.
روش های جایگزین عمل آرتروسکوپی زانو
به طورکلی، جراحی زانو زمانی که آسیبی به ساختار زانو وارد شود، انجام می گیرد. همچنین در صورتی که زانو درد به دیگر روش های درمانی پاسخ ندهد، یا بیماری های دیگری مانند آرتروز وجود داشته باشد، از جراحی زانو کمک گرفته می شود. اگرچه آرتروسکوپی می تواند بهترین روش برای درمان مشکلات زانو محسوب شود، اما این روش برای همه مناسب نخواهد بود. یکی از جراحی های شایع تعویض مفصل زانو است.
در تعویض مفصل زانو جراح به برداشن بخش های آسیب دیده مفصل زانو می پردازد و با پروتز با جنس های مختلف عمل جایگزینی را انجام می دهد. جراحی نعویض مفاصل معمولا به شکل کامل یا جزئی انجام می شود. مفصل زانو را جایگزین نمی کند. بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، احتمالاً مقداری درد به صورت موقتی فرد را درگیر می کند. ولی فیزیوتراپی در اغلب موارد می تواند در روز بعد از جراحی آغاز شود. فیزیوتراپی بعد از جراحی کلید موفقیت جراحی است. به این ترتیب فرد می تواند فعال باقی بماند و در جلسات فیزیوتراپی با موفقیت شرکت کند.
نتیجه جراحی تعویض مفصل زانو می تواند برای سالیان سال، حتی تا 15 یا 20 سال یا حتی بیشتر دوام داشته باشد. به این دلیل که جراحی تعویض مفصل زانو برای تمام عمر نیست، سن فاکتور موثری برای انجام این جراحی و یا استفاده از روش های جایگزین است.
کلام آخر
آرتروسکوپی زانو یک روش تشخیصی و درمانی است که با کمک ابزار آرتروسکوپ انجام می شود. به طورکلی این روش دو کاربرد دارد. این روش اغلب برای تایید تشخیص بالینی و ارزیابی کیفیت ساختارهای باقی مانده در داخل مفصل زانو انجام می شود که البته روش رایجی نیست. اما شایع ترین کاربرد این روش، ترمیم یا برداشتن ساختارهای آسیب دیده در زانو است. همچنین، اگر علائمی مانند گرفتگی، قفل شدن، تورم یا درد مداوم در ناحیه موضعی زانو دارید، آرتروسکوپی زانو ممکن است مفید باشد.
در پایان توصیه می شود به منظور انجام هرگونه جراحی زانو به دکتر کاوه قرنی زاده، بهترین متخصص ارتوپدی در شمال تهران مراجعه نمایید.